Κληρονομιά και για συμβίωση με ελεύθερη σχέση
Ιδια κληρονομικά δικαιώματα με αυτά που έχει η σύζυγος μπορεί να απολαμβάνει και η γυναίκα που συμβιώνει επί σειρά ετών με τον σύντροφό της σε ελεύθερη, χωρίς γάμο, σχέση. Πόσω μάλλον όταν η γυναίκα αυτή είχε συνεισφέρει…
οικονομικά ώστε ο σύντροφός της να αποκτήσει κινητή και ακίνητη περιουσία και παράλληλα είχε σταθεί δίπλα του σε δύσκολες στιγμές της ζωής του, φροντίζοντάς τον για μεγάλα χρονικά διαστήματα όταν εκείνος ήταν ασθενής.
Αυτό δέχεται με μια πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα απόφασή του το Πολιτικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, το οποίο αναιρεί απόφαση του Εφετείου Μακεδονίας να απορρίψει αγωγή που κατέθεσε γυναίκα η οποία συμβίωνε με τον σύντροφό της χωρίς γάμο για 17 χρόνια. Μετά τον θάνατο του τελευταίου η γυναίκα διεκδίκησε, μέσω της δικαστικής οδού, μερίδιο από την περιουσία του, της οποίας μοναδική εξ αδιαθέτου κληρονόμος της ήταν η αδελφή του. Το Εφετείο Δυτικής Μακεδονίας απέρριψε την αγωγή της, αλλά ο Αρειος Πάγος δέχθηκε, κατά πλειοψηφία, ότι η γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας από την αδελφή του νεκρού συντρόφου της. Ετσι, ανέπεμψε την όλη υπόθεση για νέα κρίση στο Εφετείο, το οποίο τώρα θα επανεξετάσει την αγωγή με νέα σύνθεση δικαστών και υπό το πρίσμα των όσων αποφάνθηκε το ανώτατο δικαστήριο της χώρας.
Ειδικότερα, με την απόφασή 1751/2014 ο Αρειος Πάγος δίνει μια άλλη νομική υπόσταση στη συμβίωση ζευγαριών με ελεύθερη σχέση, η οποία μπορεί να μην έχει επισφραγιστεί με έναν γάμο, φέρει όμως όλα τα χαρακτηριστικά του, όπως είναι η συμβίωση κάτω από την ίδια στέγη, η μονιμότητα και η διάρκεια, η συντροφικότητα και το ενδιαφέρον. Μάλιστα, όπως εξηγούν νομικοί μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», με την απόφαση εξισώνεται ο γάμος με την αποδεδειγμένη και μακροχρόνια ελεύθερη συμβίωση (και μάλιστα χωρίς σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης) σε ό,τι αφορά τα κληρονομικά δικαιώματα των μελών του ζευγαριού. Η προϋπόθεση που τίθεται είναι ο ένας από τους δύο συντρόφους να έχει συμβάλει οικονομικά στην απόκτηση περιουσιακών στοιχείων.
Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο σώμα της αγωγής που τέθηκε στο μικροσκόπιο των αρεοπαγιτών, η ενάγουσα συζούσε «σε ελεύθερη ένωση» με τον Ι.Π. από το 1983 έως και το 1997, οπότε εκείνος έφυγε από τη ζωή και η περιουσία του πέρασε στην αδελφή του, που τύγχανε και μοναδική κληρονόμος του. Η ενάγουσα υποστηρίζει ότι κατά τη διάρκεια της κοινής ζωής με τον σύντροφό της είχε δημιουργηθεί μεταξύ τους «σύνδεσμος εμπιστοσύνης» και ότι στο πλαίσιο της σχέσης αυτής η ίδια του παρείχε χρήματα αλλά και τις προσωπικές της υπηρεσίες «με την προϋπόθεση της ύπαρξης, της διατήρησης και της μονιμότητας της σχέσης τους».
Παράνομος πλουτισμός»
Στην αγωγή της η γυναίκα επισημαίνει πως μετά τον θάνατο του συντρόφου της παρήλθε και η νόμιμη αιτία για την οποία του προσέφερε τα χρήματα αλλά και τις υπηρεσίες της και ότι με τον τρόπο αυτό «η εναγομένη, ως κληρονόμος του, πλούτισε χωρίς νόμιμη αιτία και αδικαιολόγητα σε βάρος της δικής της περιουσίας». Και αυτό διότι, κατά την ενάγουσα, η αδελφή του εκλιπόντος απέκτησε περιουσιακά στοιχεία για τα οποία η ίδια είχε αξίωση από τον σύντροφό της να της αποδοθούν σε περίπτωση που η σχέση τους τελείωνε για οποιονδήποτε λόγο. Συγκεκριμένα, μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών και ενώ ζούσε με τον σύντροφό της δραχμοποίησε 27.448,79 ελβετικά φράγκα (19.405 ευρώ), τα οποία δαπάνησε για την κάλυψη των βιοτικών τους αναγκών. Εναν χρόνο αργότερα, όπως αναφέρει, δραχμοποίησε άλλα 30.000 ελβετικά φράγκα, (18.742 ευρώ), με τα οποία αγοράστηκε στο όνομα του συντρόφου της διαμέρισμα αξίας 24.000.000 δραχμών (69.414 ευρώ). Επιπλέον, η γυναίκα υποστηρίζει πως τρία χρόνια προτού φύγει από τη ζωή ο σύντροφός της απέκτησε το 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός οικοπέδου αξίας 10.000.000 δραχμών (28.923 ευρώ) αλλά και ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο αξίας 1.000.000 δραχμών ή 2.893 ευρώ. Συνολικά, η ενάγουσα αναφέρει στην αγωγή της πως ο θανών απέκτησε κατά τη διάρκεια της συμβίωσής τους περιουσιακά στοιχεία συνολικής αξίας 101.230 ευρώ!
«Υπήρξε, δηλαδή, πλουτισμός του και ακολούθως και πλουτισμός και της κληρονόμου του», υποστηρίζεται στην αγωγή της, ενώ αναφέρεται ότι ο πλουτισμός αυτός αποκτήθηκε σε βάρος της περιουσίας της, αφού η ίδια συνέβαλε στην απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων με χρήματά της από δραχμοποίηση συναλλάγματος, με την εργασία της καθώς και με τον περιορισμό των δαπανών του συντρόφου της λόγω της προσωπικής ενασχόλησής της με τις οικιακές εργασίες και τη φροντίδα του για μεγάλο χρονικό διάστημα όταν ήταν ασθενής.
Υποστηρίζοντας ότι συνέβαλε στον πλουτισμό του θανόντος σε ποσοστό 95%, η ενάγουσα ζήτησε με την αγωγή της να αναγνωριστεί η υποχρέωση της αδελφής του να της μεταβιβάσει κατά κυριότητα το οικόπεδο και το διαμέρισμα ή να της αναγνωριστεί η υποχρέωση να της καταβάλει την αξία των ακινήτων, η οποία, σύμφωνα με την ίδια, ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 96.158 ευρώ.
Σε πρώτο βαθμό το Πολυμελές Πρωτοδικείο Κοζάνης έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή της με βάση τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού. Το Εφετείο, όμως, απέρριψε την αγωγή ως μη νόμιμη. Ακολούθησε η κατάθεση αίτησης αναίρεσης κατά της απόφασης του Εφετείου στον Αρειο Πάγο που δέχθηκε κατά πλειοψηφία ότι η αγωγή της είναι νόμιμη και ότι το Εφετείο απορρίπτοντάς την «παραβίασε, με εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή, τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου για συμμετοχή στα αποκτήματα με βάση τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού».
Via
οικονομικά ώστε ο σύντροφός της να αποκτήσει κινητή και ακίνητη περιουσία και παράλληλα είχε σταθεί δίπλα του σε δύσκολες στιγμές της ζωής του, φροντίζοντάς τον για μεγάλα χρονικά διαστήματα όταν εκείνος ήταν ασθενής.
Αυτό δέχεται με μια πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα απόφασή του το Πολιτικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, το οποίο αναιρεί απόφαση του Εφετείου Μακεδονίας να απορρίψει αγωγή που κατέθεσε γυναίκα η οποία συμβίωνε με τον σύντροφό της χωρίς γάμο για 17 χρόνια. Μετά τον θάνατο του τελευταίου η γυναίκα διεκδίκησε, μέσω της δικαστικής οδού, μερίδιο από την περιουσία του, της οποίας μοναδική εξ αδιαθέτου κληρονόμος της ήταν η αδελφή του. Το Εφετείο Δυτικής Μακεδονίας απέρριψε την αγωγή της, αλλά ο Αρειος Πάγος δέχθηκε, κατά πλειοψηφία, ότι η γυναίκα μπορεί να διεκδικήσει μέρος της περιουσίας από την αδελφή του νεκρού συντρόφου της. Ετσι, ανέπεμψε την όλη υπόθεση για νέα κρίση στο Εφετείο, το οποίο τώρα θα επανεξετάσει την αγωγή με νέα σύνθεση δικαστών και υπό το πρίσμα των όσων αποφάνθηκε το ανώτατο δικαστήριο της χώρας.
Ειδικότερα, με την απόφασή 1751/2014 ο Αρειος Πάγος δίνει μια άλλη νομική υπόσταση στη συμβίωση ζευγαριών με ελεύθερη σχέση, η οποία μπορεί να μην έχει επισφραγιστεί με έναν γάμο, φέρει όμως όλα τα χαρακτηριστικά του, όπως είναι η συμβίωση κάτω από την ίδια στέγη, η μονιμότητα και η διάρκεια, η συντροφικότητα και το ενδιαφέρον. Μάλιστα, όπως εξηγούν νομικοί μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», με την απόφαση εξισώνεται ο γάμος με την αποδεδειγμένη και μακροχρόνια ελεύθερη συμβίωση (και μάλιστα χωρίς σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης) σε ό,τι αφορά τα κληρονομικά δικαιώματα των μελών του ζευγαριού. Η προϋπόθεση που τίθεται είναι ο ένας από τους δύο συντρόφους να έχει συμβάλει οικονομικά στην απόκτηση περιουσιακών στοιχείων.
Στην προκειμένη περίπτωση, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο σώμα της αγωγής που τέθηκε στο μικροσκόπιο των αρεοπαγιτών, η ενάγουσα συζούσε «σε ελεύθερη ένωση» με τον Ι.Π. από το 1983 έως και το 1997, οπότε εκείνος έφυγε από τη ζωή και η περιουσία του πέρασε στην αδελφή του, που τύγχανε και μοναδική κληρονόμος του. Η ενάγουσα υποστηρίζει ότι κατά τη διάρκεια της κοινής ζωής με τον σύντροφό της είχε δημιουργηθεί μεταξύ τους «σύνδεσμος εμπιστοσύνης» και ότι στο πλαίσιο της σχέσης αυτής η ίδια του παρείχε χρήματα αλλά και τις προσωπικές της υπηρεσίες «με την προϋπόθεση της ύπαρξης, της διατήρησης και της μονιμότητας της σχέσης τους».
Παράνομος πλουτισμός»
Στην αγωγή της η γυναίκα επισημαίνει πως μετά τον θάνατο του συντρόφου της παρήλθε και η νόμιμη αιτία για την οποία του προσέφερε τα χρήματα αλλά και τις υπηρεσίες της και ότι με τον τρόπο αυτό «η εναγομένη, ως κληρονόμος του, πλούτισε χωρίς νόμιμη αιτία και αδικαιολόγητα σε βάρος της δικής της περιουσίας». Και αυτό διότι, κατά την ενάγουσα, η αδελφή του εκλιπόντος απέκτησε περιουσιακά στοιχεία για τα οποία η ίδια είχε αξίωση από τον σύντροφό της να της αποδοθούν σε περίπτωση που η σχέση τους τελείωνε για οποιονδήποτε λόγο. Συγκεκριμένα, μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών και ενώ ζούσε με τον σύντροφό της δραχμοποίησε 27.448,79 ελβετικά φράγκα (19.405 ευρώ), τα οποία δαπάνησε για την κάλυψη των βιοτικών τους αναγκών. Εναν χρόνο αργότερα, όπως αναφέρει, δραχμοποίησε άλλα 30.000 ελβετικά φράγκα, (18.742 ευρώ), με τα οποία αγοράστηκε στο όνομα του συντρόφου της διαμέρισμα αξίας 24.000.000 δραχμών (69.414 ευρώ). Επιπλέον, η γυναίκα υποστηρίζει πως τρία χρόνια προτού φύγει από τη ζωή ο σύντροφός της απέκτησε το 1/2 εξ αδιαιρέτου ενός οικοπέδου αξίας 10.000.000 δραχμών (28.923 ευρώ) αλλά και ένα Ι.Χ. αυτοκίνητο αξίας 1.000.000 δραχμών ή 2.893 ευρώ. Συνολικά, η ενάγουσα αναφέρει στην αγωγή της πως ο θανών απέκτησε κατά τη διάρκεια της συμβίωσής τους περιουσιακά στοιχεία συνολικής αξίας 101.230 ευρώ!
«Υπήρξε, δηλαδή, πλουτισμός του και ακολούθως και πλουτισμός και της κληρονόμου του», υποστηρίζεται στην αγωγή της, ενώ αναφέρεται ότι ο πλουτισμός αυτός αποκτήθηκε σε βάρος της περιουσίας της, αφού η ίδια συνέβαλε στην απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων με χρήματά της από δραχμοποίηση συναλλάγματος, με την εργασία της καθώς και με τον περιορισμό των δαπανών του συντρόφου της λόγω της προσωπικής ενασχόλησής της με τις οικιακές εργασίες και τη φροντίδα του για μεγάλο χρονικό διάστημα όταν ήταν ασθενής.
Υποστηρίζοντας ότι συνέβαλε στον πλουτισμό του θανόντος σε ποσοστό 95%, η ενάγουσα ζήτησε με την αγωγή της να αναγνωριστεί η υποχρέωση της αδελφής του να της μεταβιβάσει κατά κυριότητα το οικόπεδο και το διαμέρισμα ή να της αναγνωριστεί η υποχρέωση να της καταβάλει την αξία των ακινήτων, η οποία, σύμφωνα με την ίδια, ανέρχεται στο συνολικό ποσό των 96.158 ευρώ.
Σε πρώτο βαθμό το Πολυμελές Πρωτοδικείο Κοζάνης έκανε εν μέρει δεκτή την αγωγή της με βάση τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού. Το Εφετείο, όμως, απέρριψε την αγωγή ως μη νόμιμη. Ακολούθησε η κατάθεση αίτησης αναίρεσης κατά της απόφασης του Εφετείου στον Αρειο Πάγο που δέχθηκε κατά πλειοψηφία ότι η αγωγή της είναι νόμιμη και ότι το Εφετείο απορρίπτοντάς την «παραβίασε, με εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή, τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου για συμμετοχή στα αποκτήματα με βάση τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού».
Via
Post A Comment
Δεν υπάρχουν σχόλια :